Ακράτεια Ούρων

Τι είναι η ακράτεια ούρων και οι άλλες διαταραχές ελέγχου της ουροδόχου κύστεως;

Η ακράτεια ούρων και γενικότερα οι διαταραχές ελέγχου της ουροδόχου κύστεως είναι οι καταστάσεις εκείνες που εμποδίζουν τον άνθρωπο να ελέγξει πότε και πώς θα ουρήσει.

Τα προβλήματα που δημιουργούνται μπορούν να κάνουν τις απλές καθημερινές δραστηριότητες προβληματικές και την κοινωνική ζωή πολύ δύσκολη. Ορισμένα από αυτά μάλιστα, εάν δεν αντιμετωπιστούν σωστά, μπορεί να θέσουν και την ίδια την υγεία του ανθρώπου σε κίνδυνο.

Ποιοι είναι οι διαφορετικοί τύποι των προβλημάτων ελέγχου της ουροδόχου κύστεως;

Οι κυριότερες διαταραχές της ούρησης είναι:

Ακράτεια από προσπάθεια

Οι άνθρωποι (κυρίως γυναίκες) που υποφέρουν από ακράτεια από προσπάθεια μπορεί:

• Να χάνουν ούρα όταν σηκώνουν ένα βάρος ή καταβάλουν σωματική προσπάθεια. Στους άνδρες αυτό συμβαίνει κυρίως μετά από επεμβάσεις για καρκίνο προστάτη (ριζική προστατεκτομή)
• Να χάνουν ούρα όταν γελάνε
• Να χάνουν ούρα όταν φτερνίζονται ή βήχουν
• Να χάνουν ούρα όταν έρχονται σε οργασμό στη σεξουαλική επαφή

Επιτακτική ακράτεια

Οι άνθρωποι που υποφέρουν από επιτακτική ακράτεια αναφέρουν ότι:

• Χάνουν ούρα μόλις νοιώσουν μια ισχυρή επιθυμία να πάνε στο μπάνιο
• Χάνουν ούρα όταν δεν μπορούνε να πάνε στη τουαλέτα αρκετά γρήγορα
• Χάνουν ούρα όταν πιούνε μικρή ποσότητα υγρών, ή μόλις ακούσουν ή ακουμπήσουν τρεχούμενο νερό

Στους ανθρώπους αυτής της κατηγορίας εμπίπτουν και πολλοί ασθενείς με νευρολογικές παθήσεις όπως νόσος του Parkinson, σκλήρυνση κατά πλάκας, τετραπληγίες εγκεφαλικά επεισόδια κλπ.

Ακράτεια μεικτού τύπου

Η ακράτεια μεικτού τύπου είναι συνδυασμός των δύο παραπάνω περιπτώσεων και απαιτεί πολλές φορές σύνθετη αντιμετώπιση.

Έπιξη-συχνουρία

Οι άνθρωποι που πάσχουν από έπιξη-συχνουρία μπορεί:

• Να έχουν συχνές, ανεξέλεγκτες επιθυμίες για ούρηση
• Να πηγαίνουν στην τουαλέτα πιο συχνά από το κανονικό (έως 7 φορές ημερησίως)
• Συχνά να αισθάνονται ότι δεν αδειάζει η κύστη τους
• Ουρούν μικρές ποσότητες ούρων και αισθάνονται ότι η κύστη τους δεν αδειάζει
• Ξυπνάνε τη νύχτα για να αδειάσουν την κύστη τους

Αυτά τα συμπτώματα αναφέρονται πολύ συχνά από άνδρες με υπερπλασία προστάτη, στους οποίους ο προστάτης λειτουργεί ως εμπόδιο στην ούρηση.

Επίσχεση ούρων

Στην περίπτωση επίσχεσης ούρων υπάγονται οι ασθενείς με υπερτροφία προστάτη, στενώματα ουρήθρας καθώς και νευρολογικοί ασθενείς με δυσυνέργεια εξωστήρα και έξω σφιγκτήρα της κύστεως καθώς και θύματα τροχαίων ή άλλων ατυχημάτων.

Οι άνθρωποι αυτοί:

• Χρησιμοποιούν καθετήρες για να αδειάσουνε την κύστη τους
• Κάθονται πολύ ώρα στην τουαλέτα για να ουρήσουν αλλά τελικά κάνουν  μικρή ποσότητα ούρων
• Χάνουν ούρα από υπερπλήρωση της ουροδόχου κύστεως, σε χρόνιες επισχέσεις
• Δεν έχουν αίσθηση πότε είναι γεμάτη η κύστη τους

Η σημασία του ουροδυναμικού ελέγχου

Σε αρκετές από τις παραπάνω καταστάσεις προκειμένου να αποφασισθεί η θεραπεία ο ενδιαφερόμενος πρέπει να υποβληθεί σε ουροδυναμικό έλεγχο. Ο ουροδυναμικός έλεγχος είναι πολύ σημαντικό να γίνεται από εξειδικευμένο Ουρολόγο γιατί είναι ένα εξαιρετικά διαδραστικό τέστ ανάμεσα στο γιατρό και τον ασθενή. Ο γιατρός πρέπει να γνωρίζει να κατευθύνει σωστά τον ασθενή, να αξιολογεί τα ψευδώς θετικά ή ψευδώς αρνητικά αποτελέσματα ώστε να μην καταλήξει σε λάθος αποφάσεις που μπορεί να βάλουν σε κίνδυνο την υγεία του ασθενή.

Στη διάρκεια του ελέγχου ένας πολύ λεπτός καθετήρας εισάγεται από την ουρήθρα στην ουροδόχο κύστη. Ο καθετήρας αυτός έχει ένα άκρο από το οποίο μπαίνει φυσιολογικός ορός στην κύστη και ένα άλλο πού μετράει την πίεση στην ουροδόχου κύστη κατά τη φάση πλήρωσης και κένωσης της. Ένας άλλος καθετήρας εισάγεται από το ορθό και μετράει την ενδοκοιλιακή πίεση. Οι καθετήρες συνδέονται με ένα υπολογιστή που καταγράφει τα δεδομένα.

Από τα αποτελέσματά αυτού του ελέγχου θα καθοριστεί επίσης η θεραπεία και πολλές φορές θα διασφαλιστεί σε νευρολογικούς ασθενείς η καλή λειτουργεία του ανώτερου ουροποιητικού (των ουρητήρων και των νεφρών).

Θεραπεία

Η θεραπεία της ακράτειας ούρων καθώς και των υπολοίπων διαταραχών της ούρησης εξαρτώνται από τη φύση του αιτίου που τα προκάλεσε. Έτσι αν θελήσουμε να αναφέρουμε τις σύγχρονες θεραπευτικές λύσεις ανάλογα με το είδος της διαταραχής θα είχαμε:

Ακράτεια από προσπάθεια:

• Η θεραπεία της είναι κατά κύριο λόγο χειρουργική. Μια ταινία ελεύθερης τάσης τοποθετείται από μια μικρή τομή στο άνω τοίχωμα του κόλπου κάτω από την ουρήθρα με αποτέλεσμα να συμπίπτουν τα τοιχωματά της όταν αυξάνεται η ενδοκοιλιακή πίεση και να αποφεύγεται η ενοχλητική απώλεια ούρων. Προσοχή: υπάρχουν ορισμένες περιπτώσεις επιτακτικής ακράτειας που εκδηλώνονται σαν ακράτεια από προσπάθεια χωρίς να είναι. Εδώ φαίνεται ο σημαντικός ρόλος του ουροδυναμικού ελέγχου, καθώς η τοποθέτηση ταινίας σε αυτές τις γυναίκες θα επιδείνωνε κατά πολύ το πρόβλημά τους και θα έθετε σε κίνδυνο το ανώτερο ουροποιητικό τους. Η συντηρητική αντιμετώπιση με τις ασκήσεις kegel έχει θέση σε ελαφρές μορφές ακράτειας.
• Στους άνδρες που έχουν ακράτεια μετά από ριζική προστατεκτομή ανάλογες ταινίες ή και τεχνητοί σφιγκτήρες μπορούν να δώσουν λύση στο πρόβλημά τους.

Επιτακτική ακράτεια:

Εδώ ανάλογα με τη φύση της αιτίας, εάν είναι νευρολογικής αιτιολογίας ή όχι (νόσος Parkinson, σκλήρυνση κατά πλάκας, εγκεφαλικά επεισόδεια κλπ), μπορεί να χρησιμοποιήσουμε:

• Αντιχολινεργικά φάρμακα που έχουν σα στόχο να κάνουν λιγότερο ευαίσθητη την κύστη.
• Ενδοκυστικές εγχύσεις αλλαντικής τοξίνης. Οι ενέσεις αλλαντικής τοξίνης τύπου Α φαίνεται να αποτελούν μια αποτελεσματική θεραπευτική επιλογή στο συγκεκριμένο πληθυσμό. Η ικανοποιητική διάρκεια του αποτελέσματος, η δυνατότητα επανάληψης και η πολύ μικρή έως μηδενική επίπτωση επιπλοκών ενισχύουν βιβλιογραφικά αυτή την άποψη.
• Νευροδιέγερση ουροδόχου κύστεως ή “βηματοδότης ουροδόχου κύστεως”. Εφαρμόζεται πλέον και στην Ελλάδα εδώ και μερικά χρόνια η εμφύτευση νευροδιεγέρτη οπισθίων ιερών ριζών για την αντιμετώπιση των διαταραχών ούρησης. Είναι μια μέθοδος που γίνεται με τοπική αναισθησία από εξειδικευμένο ουρολόγο και περιλαμβάνει δύο στάδια. Το πρώτο δοκιμαστικό τεστ στο οποίο εάν ανταποκριθεί θετικά ο ασθενής, προχωράμε στο δεύτερο στάδιο της μόνιμης τοποθέτησης. Λόγω του υψηλού κόστους του νευροδιεγερτή η επέμβαση καλύπτεται μόνο σε δημόσια νοσοκομεία από τα ταμεία και κατόπιν εγκρίσεως από το ΚΕΣΥ.

Έπιξη-συχνουρία:

• Στις περισσότερες περιπτώσεις εφαρμόζεται μία από τις επιλογές της επιτακτικής ακράτειας.
• Στις περιπτώσεις που η αιτία είναι η υπερτροφία του προστάτη τότε:

1. Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε φαρμακευτική αγωγή αρχικά (a-blockers, φιναστερίδη ή εγκεκριμένα φυτικά παράγωγα) και εάν αυτή δεν αποδώσει
2. Να επέμβουμε χειρουργικά με μία από τις ενδεδειγμένες μεθόδους ανάλογα με την περίπτωση (διουρηθρική εκτομή, εξάχνωση με LASER, TURis, διακυστική προστατεκτομή).

Επίσχεση ούρων:

• Στις περιπτώσεις υπερτροφίας του προστάτη, η αντιμετώπιση είναι κατά κύριο λόγο χειρουργική όπως αναφέρθηκε παραπάνω
• Στις περιπτώσεις δυσυνέργειας σε νευρολογικούς ασθενείς η λύση μπορεί να είναι οι διαλείποντες αυτοκαθετηριασμοί μόνοι τους ή σε συνδυασμό με αντιχολινεργικά.
  Εδώ έχουμε ακόμη μια περίπτωση όπου ο ουροδυναμικός έλεγχος είναι πολύ σημαντικός, γιατί μας καθορίζει τη δυνατότητα ή όχι των καθετηριασμών και τη συχνότητά τους ώστε να διαφυλαχθεί ανέπαφο το ανώτερο ουροποιητικό.

• Στις περιπτώσεις άτονης κύστης μετά από ατυχήματα ή νευρολογικές παθήσεις μπορούμε να εφαρμόσουμε τη νευροδιέγερση ή τους διαλείποντες αυτοκαθετηριασμούς. Όλες οι παραπάνω επεμβάσεις καλύπτονται από τα δημόσια ασφαλιστικά ταμεία και όλες τις ιδιωτικές ασφάλειες (Εθνική, Interamerican, Alico, Allianz, Ing, EFG, AXA κλπ.).

Εάν αντιμετωπίζετε κι εσείς παρόμοιο πρόβλημα, επικοινωνήστε με τον Χειρουργό Ουρολόγο Σιαφάκα Ιωάννη.  Ο ιατρός έχει εξειδικευθεί στην Νευροουρολογία και Ουροδυναμική, στο Massachusetts General Hospital, της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Harvard, USA και ακολουθεί τις πιο διαδεδομένες και σύγχρονες μεθόδους της αντιμετώπισης της ακράτειας ούρων σε γυναίκες & άνδρες.